OVER TOP & TWEL

Oppenhuizen en Uitwellingerga (Top & Twel) zijn streekdorpen langs de vaart "it Ges". Beide dorpen zijn door de eeuwen heen altijd verbonden geweest met het water. Dat water kon vaak heel bedreigend zijn, zoals in februari 1825 toen door een zware storm de zeedijken doorbraken en het zoute water binnen drie uur de dorpen bereikte. Het water kwam zo hoog dat de koeien werden ondergebracht in beide kerken.

Vanaf 1866 waren we niet meer alleen afhankelijk van het vervoer over water omdat in dat jaar de eerste verharde weg door de dorpen werd geopend. De talrijke vaarten bleven bestaan, met namen die ons blijven herinneren aan een legende over drie reuzen die hier ooit zouden hebben gewoond.

De broers Douwe, Broer en Jarich waren zo groot als de kerktoren van Oppenhuizen. Op een keer wilden ze ieder voor zich een vaart graven. Ze zaagden een paar pramen doormidden om deze als schop te gebruiken. Broer begon op het Noardein te graven in de richting van de Brekken. Toen na de laatste schep grond het water de vaart in stroomde riep hij trots: "deze vaart zal vanaf nu Broeresleat heten." Douwe begon iets zuidelijker te graven. Toen hij uitkwam bij de Modderige Geeuw gooide hij zijn schop aan de kant en schreeuwde luidkeels het veld over: "de Douwesleat is klaar." Jarich begon aan zijn werk op de grens van OppenhuizenUitwellingerga ook in de richting van de Modderige Geeuw. Het lukte hem ook een vaart te graven en trots riep hij met het geluid van een storm: "deze vaart zal voortaan Jarichsleat heten."

Op het kruispunt dat Top & Twel met elkaar verbindt, is een kunstwerk geplaatst dat de legende van deze drie reuzen levendig houdt.  

Vroeger waren de veehouderij, visserij en scheepsbouw de belangrijkste bronnen van inkomsten. Tegenwoordig is dat de waterrecreatie en alle industrie die daarmee samenhangt. Centraal punt in het dorp is het Multifunctioneel Centrum MFC It Harspit, waarin zowel het dorpshuis als de basisschool zijn gevestigd. In de dorpen heerst een grote ondernemingszin getuige de bijna 100 (!) bedrijven  en  bedrijfjes  die hier  zijn  gevestigd.  Daarnaast houdt Top & Twel er een bloeiend verenigingsleven op na. Zo telt dit kleine tweelingdorp maar liefst circa 70 verenigingen! Voor de bewoners heeft het nog alle basisvoorzieningen.